
Engelli Dostu Teknolojiler
Engelli dostu teknolojiler, erişilebilirlik, bağımsızlık ve eşit fırsatlar sunma hedefiyle geliştirilen araç ve sistemleri kapsar. Teknolojinin gelişmesi, yalnızca konforu artırmakla kalmadı; aynı zamanda engelli bireylerin toplumsal yaşama katılımını kolaylaştıran, özgürlüklerini genişleten bir dönüşümü de beraberinde getirmiştir.
Engelli Dostu Teknoloji Nedir?
Engelli dostu teknoloji; görme, işitme, ortopedik veya zihinsel engeli olan bireylerin günlük yaşamda, eğitimde, işte ve dijital dünyada karşılaştıkları engelleri ortadan kaldıran teknolojik çözümler bütünüdür. Bu teknolojiler, “herkes için erişilebilirlik” ilkesini temel almaktadır.
Engelli Dostu Teknoloji Türleri
Görme Engelliler İçin Teknolojiler

• Ekran Okuyucular (Screen Reader): Bilgisayar veya telefondaki metinleri sesli şekilde okur (örnek: NVDA, JAWS, VoiceOver).
• Akıllı Bastonlar: Engel algılama sensörleri sayesinde kullanıcıyı sesli veya titreşimli olarak yönlendirir (örnek: WeWALK).
• Yapay Zekâ Destekli Görsel Tanıma Uygulamaları: Fotoğraflardaki nesneleri, metinleri ve yüzleri sesli olarak tanımlar (örnek: Seeing AI, Envision AI).
İşitme Engelliler İçin Teknolojiler
• Canlı Altyazı Sistemleri: Konuşmaları anında metne dönüştürür (örnek: Google Live Transcribe).
• Titreşimli Uyarı Sistemleri: Kapı zili, telefon çağrısı gibi sesli bildirimleri titreşimle iletir.
• İşaret Dili Tercüman Uygulamaları: Yazı veya sesli ifadeleri işaret diline çevirir (örnek: Hand Talk, SignAll).
Ortopedik Engelliler İçin Teknolojiler
• Akıllı Tekerlekli Sandalyeler: Sesli komut veya göz takibiyle kontrol edilebilen sandalyeler.
• Robotik Protezler: Kas hareketlerini algılayarak doğal hareket kabiliyeti kazandırır.
• Erişilebilirlik Haritaları: Rampalı yollar, asansörler ve uygun tuvaletleri gösteren uygulamalar (örnek: WheelMate, AccessNow).
Zihinsel veya Öğrenme Güçlüğü Olan Bireyler İçin Teknolojiler
• Basitleştirilmiş Arayüzlü Eğitim Yazılımları: Görsel destekli öğrenme araçları.
• Rutin Planlayıcı Uygulamalar: Günlük aktiviteleri takip etmeye yardımcı olur (örnek: Choiceworks).
• Konuşma Destekli İletişim Uygulamaları: Semboller aracılığıyla iletişim kurmayı sağlar (örnek: Proloquo2Go).
Türkiye’de Geliştirilen Engelli Dostu Teknolojiler
• WeWALK (Akıllı Baston): Türk mühendisler tarafından geliştirilen, dünyanın en yenilikçi görme engelli teknolojilerinden biri.
• Sesli Adımlar: Kapalı alanlarda sesli yönlendirme sunarak erişilebilir gezinme sağlar.
• Hayal Ortağım (Turkcell): Görme engelliler için haber, kitap, eğitim ve kültür içerikleri sunar.
Engelli Dostu Teknolojilerin Önemi
Bu teknolojiler, yalnızca bireysel yaşamı kolaylaştırmaz; aynı zamanda toplumun daha kapsayıcı, adil ve erişilebilir hale gelmesini sağlamalarına yardımcı olurlar. Eğitimden istihdama, kamusal alanlardan dijital platformlara kadar her alanda fırsat eşitliği oluşmasına yardımcı enstrümanlardır.
Sonuç:
Engelli dostu teknolojiler, insan hayatına dokunan en anlamlı yeniliklerden biridir. Her bireyin özgürce yaşayabildiği bir dünya, teknolojinin insan odaklı kullanımıyla mümkün olacaktır.
Gelecekte amaç, “teknolojiyle değil, teknoloji sayesinde engelleri kaldırmak” olmalıdır.
Günlük Yaşam kategorisindeki tüm yazılarımıza BURADAN ulaşabilirsiniz.
Bizlere ulaşmak için İletişim



